We kennen in het dagelijkse spreken of in de management board room allerlei uitdrukkingen en gezegden waar we een bepaalde situatie mee willen duiden waar een constante achter lijkt te zitten. Daar zijn dan bepaalde ‘lessen’ uit te ontlenen. We noemen dat ook wel ‘wetmatigheden’. Hoewel vaak luchtig bedoeld, zit er toch een ernstige kant aan of iets waar we van zouden moeten leren dat het nu eenmaal is dat iets zo werkt. Het lijkt altijd waar te zijn.
We hebben in dit artikel een aantal opvallende wetmatigheden op een rij gezet. De bronnen komen uit velerlei hoek en zijn gedaan door al dan niet beroemde leiders, wetenschappers of gewoon genoteerd uit het dagelijkse leven.
Het zijn wetmatigheden die op de een of andere manier passen binnen de filosofie van Navigeren op essentie. Of te wel ‘waar gaat het nu eigenlijk om?’ We zetten er een aantal op een rij die in je in allerlei situaties kunt gebruiken. Bijvoorbeeld om te motiveren of juist om een discussie te duiden.
De Wet van Ontsporing
Alles wat klein en leuk begint, heeft de neiging om volledig te ontsporen tot iets onbeheersbaars.
Mensen hebben de natuurlijke neiging om grenzen op te zoeken van een initiatief, een regeling of andere activiteit. Het moet op enig moment sneller, hoger of harder. Met alle gevolgen van dien….
Bijvoorbeeld
- het jaarlijkse vreugdevuurtje op het strand van Scheveningen bij Oud/Nieuw ontaardt uiteindelijk in een brandstapel van 38,7 meter hoog. Het gevolg was een enorme vonkenregen over Scheveningen. Conclusie: Hoe heeft dit kunnen gebeuren?
- leaserijders kunnen gebruik maken van een subsidieregeling voor elektrisch rijden. Dat wordt zo’n succes dat het de schatkost veel meer kosten dan van te voren gedacht.
Wet van Aandacht
Alles wat je aandacht geeft gaat groeien.
Dat geldt niet alleen in de tijd, ook in het dagelijkse leven. Het werkt als je een boodschap communiceert. Het werkt in relaties.
Wet van Afnemende Meeropbrengsten
Niets groeit evenredig door in nut of meerwaarde.
Bijvoorbeeld:
- Wanneer een bepaalde productiefactor wordt vergroot (bijvoorbeeld de inzet van extra werknemers) dan zal de productie over het algemeen meer dan evenredig toenemen. Maar op een bepaald moment neemt die groei af (bij verdere inzet van extra medewerkers). Tenslotte zal de productie minder dan evenredig stijgen (afnemende meeropbrengsten) en tenslotte zelfs kunnen afnemen.
- Als je trekt hebt na een inspanning, dan smaakt de eerste reep chocolade heerlijk, de tweede is nog wel lekker, maar niet zo lekker als de eerste. De derde reep eet je nog net op, je raakt al wat voller. En de vierde reep smaakt niet meer.
Wet van Murphy
Als er meer dan één manier is om een taak te doen, en één van die manieren in een ramp zal resulteren, dan zal iemand het zo doen. De bekendste formulering van deze wet luidt: Alles wat er fout kan gaan, gaat ook gegarandeerd fout.
De wet van Murphy, toegeschreven aan Edward A. Murphy (1918–1990), luidt “if there’s any way they can do it wrong, they will” (als er een manier is waarop ze het verkeerd kunnen doen, zullen ze dat ook doen) of ook wel “Anything that can go wrong, will go wrong” (alles wat fout kan gaan, zal fout gaan)
Hij wilde met zijn uitspraak de nadelige kant van de wet van de grote aantallen illustreren: al is de kans op een ernstige menselijke fout bij het uitvoeren van een bepaalde procedure/handeling heel klein, als het risico maar vaak genoeg wordt gelopen, dan zal er vroeg of laat iemand een fout maken bij het uitvoeren van de procedure/handeling.
Leuk om te weten: De wet van Murphy is een van de leidende principes bij het opstellen van protocollen voor bijvoorbeeld apotheken. Voordat een medicijn aan de patiënt wordt uitgereikt, voeren verschillende personen een groot aantal meervoudige controles uit. Zo zal een apothekersassistent op verschillende momenten de naam van het medicijn vergelijken met de naam op het recept. Aangezien er heel veel medicijnen worden verkocht, zouden er zonder deze protocollen doden vallen door menselijke fouten bij het verstrekken van medicijnen.
Bron: Wikipedia
Wet van de Oogklep
Als je wel kijkt, maar het gewoonweg niet ziet. Je kijkt met oogkleppen op.
Kijken met oogkleppen staat voor het kijken vanuit een tunnelvisie. De tunnelvisie, in de context van een zoektocht naar de juiste interpretatie van een verzameling waarnemingen, is het bezien van alle aanwijzingen vanuit één als juist aangenomen hypothese, waardoor andere verklaringen over het hoofd worden gezien, bijvoorbeeld bij het oplossen van misdrijven of kijken naar een KPI-dashboard. Tunnelvisie is de onkunde, onwil of onmogelijkheid om bepaalde dingen waar te nemen die binnen iemands directe belevingswereld liggen. De reikwijdte van de mentale blik op concepten en begrippen wordt beperkt tot het eigen aandachtsveld. Er wordt ook wel gezegd dat iemand oogkleppen draagt: net als bij een trekpaard verhinderen dergelijke kleppen dat men om zich heen kan kijken en daardoor afgeleid raakt van hetgeen direct voor hem of haar gebeurt. Bijzonder lastig al op het KPI-dashboard het signaal van een KPI op Rood staat, maar er men niet toe komt om passende actie te nemen.
Bron: Wikipedia
Wet van Effectiviteit
De effectiviteit van een gekozen oplossing is het product van de kwaliteit, de acceptatie en het management van de oplossing
Ontbreekt het aan een van deze drie elementen dan is de gekozen oplossing uiteindelijk gedoemd te mislukken.
Wet van de Remmende Voorsprong
Trendsetters kunnen ingehaald worden door trendvolgers, omdat die het gemakkelijker hebben.
Wet van Terugwijzen
As je met je wijsvinger naar de ander wijst, dan zijn er drie vingers die naar je zelf wijzen.
Immers, als je naar een ander wijst, dan treft jezelf ook verantwoordelijkheid in meer of mindere mate. Die verantwoordelijkheid is er. Je kunt daarom beter elkaar wijzer maken, dan naar elkaar wijzen.
Wet van Achterhaalde Leugen
Afgeleid van het spreekwoord “Al gaat de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt hem wel”
Wat je ook probeert om de leugen te verdoezelen, altijd komt de waarheid langzaam bovendrijven. Er zijn altijd wel waarheidsvinders die de feiten achterhalen.
Wet van de Stimulerende Achterstand
Beter goed gejat, dan slecht verzonnen.
Wet van Communicerende Vaten
Als je op het een drukt, dan heeft dat ergens anders effect. In het management is het goed om je te realiseren dat als je op het een drukt (een actie aankondigt), dat het effect heeft ergens anders (de afdeling die het moet uitvoeren) en dat daar de druk om hoog gaat (die kan fors oplopen als de actie niet goed is doordacht). En dat er vervolgens gezocht wordt naar een balans.
De wet van de communicerende vaten is een regel uit de natuurkunde die aangeeft dat in open vloeistofreservoirs, die voor de vloeistof onderling onder het vloeistofniveau zijn verbonden, het vloeistofpeil in alle reservoirs even hoog staat. De vaten communiceren met elkaar, dat wil zeggen, ze staan met elkaar in verbinding. Zodra er een verstoring van het vloeistofpeil optreedt kan er daardoor een uitwisseling van vloeistof plaatsvinden, zodat het evenwicht wordt hersteld.
Het Peter Principe
In een hiërarchie stijgt elke werknemer tot zijn niveau van incompetentie.
Het is het plafond waar iedere medewerker mee te maken krijgt.
Iedereen heeft het wel eens meegemaakt; je werkt ergens voor langere tijd, je krijgt promotie naar een leidinggevende functie, maar puntje bij paaltje lukt het niet goed om het werk naar tevredenheid uit te voeren. Het is te hoog gegrepen. Datzelfde kan ook met een studie of opleiding het geval zijn, waardoor iemand uiteindelijk faalt. Dit is de basis van het zogenoemde Peter principe, ook bekend als Peter Principle of het peter effect.
